Polish Printmaking

27.11.2008

TRIENNALE GRAFIKI POLSKIEJ W KATOWICACH

Adam Romaniuk

Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach jest najważniejszą polską imprezą organizowaną przez środowisko grafików, związanych z katowicką ASP. Początki TG P sięgają lat 80-tych a inicjatorem był Stanisław Kluska, który pełnił funkcję kuratora pierwszego Tiennale Grafiki Polskiej. Kolejnym kuratorem była Ewa Zawadzka otaczając opieką kolejne 2, 3, 4, 5 Triennale Grafiki Polskiej.

Wszystkie edycje tej szczególnej konfrontacji miały miejsce w Galerii Sztuki Współczesnej Biura Wystaw Artystycznych w Katowicach.

Ostatnia, szósta odbyła się w 2006 roku. Na konkurs wpłynęło 814 prac 312-stu artystów. Zakwalifikowano na wystawę 110 prac 75 autorów. Jury 6 TG P w składzie; przewodnicząca: Ewa Zawadzka Katowice oraz członkowie: Piotr Bernatowicz Poznań, Zbigniew Gorlak Gdańsk, Roman Lewandowski Kraków, Mirosław Pawłowski Poznań, Zbigniew Purczyński Łódź, Marcin Surzycki Kraków, Jacek Szewczyk Wrocław i Andrzej Węcławski Warszawa, przyznało Grand Prix i nagrodę regulaminową Grzegorzowi Hańderkowi Katowice oraz nagrody regulaminowe; Januszowi Akermanowi Tczew, Judycie Bernaś Będzin, Mateuszowi Dąbrowskiemu Warszawa, Krystynie Piotrowskiej Warszawa. Przyznało równierz 6 nagród fundowanych.

Ponadto to samo Jury w ramach 6 TG P w Katowicach, przyznało 3 nagrody specjalne i 2 wyróżnienia w konkursie na grafikę wykonaną na papierze firmy HahnemÜhle.

Głównemu pokazowi towarzyszyły dwie wystawy, ściśle uzupełniające poszukiwania szeroko rozumianego obrazu o wyraźnej prowieniencji graficznej.

Ewokacja matrycy to tytuł mikołowskiej wystawy, natomiast druga zatytułowana Ewokacja obrazu miała miejsce w Muzeum Śląskim – Kopalnia Katowice. Kuratorem tych wystaw był Roman Lewandowski, który w tekście do wystawy głównej zatytułowanym Ewokacja grafiki napisał: Świat zmienia się, a wraz z nim ewoluuje idea jego obrazowania. Przewartościowaniu podlega bowiem nie tylko warsztat artysty, medium, którym się posługuje, ale również - co może najważniejsze - zmienia się sens praktyk artystycznych ...

mogłoby się wydawać, że rozwój nowych technologii cyfrowych przyczyni się do zmierzchu tradycyjnych technik graficznych. Tak się wszakże nie stało, jakkolwiek proces ten przyniósł brzemienne skutki dla tradycyjnej grafiki warsztatowej. Otwarte jednak pozostaje pytanie - cóż po grafice pozostało? Niewątpliwie - pozostał obraz...

Jest to wszakże obraz, który dzisiaj prezentuje sam siebie i własne dzieje. W dalszej zaś kolejności - i nie jest to hierarchia przypadkowa - reprezentuje on - i na swój sposób powiela - dzieje grafiki w ogóle, a w tym samą matrycę oraz jej ideę. Odbijanie zatem pozyskało nowy wymiar...

W ostatnich latach obserwujemy gwałtownie następujące przemiany w grafice - tak mentalne jak i technologiczne. Definicja grafiki ewoluuje i poszerza swój obszar. Dzisiaj artyści graficy chcąc pełniej zrealizować swój zamysł artystyczny sięgają po wszelkie dostępne środki. Obszar intermediów został również zaanektowany przez grafików .

Cytując dalej autora wstępu do katalogu 6TG P: ...niejednokrotnie dzieła wychodzące spod rąk grafików są swoistą hybrydą gatunkową. Wątek ten stał się przyczynkiem do poszerzenia prezentacji triennalowskiej o wspomniane już wcześniej dwie wystawy, które w sposób ewidentny dotykają problemów stojących przed współczesnym grafikiem.

Tytuły tych wystaw Ewokacja matrycy i Ewokacja przestrzeni wskazują na obszar penetracji artystycznych wielu wybitnych polskich artystów wywodzących się z tych samych korzeni .

Kurator tych wystaw Roman Lewandowski przy okazji ich otwarcia powiedział: ...po latach dominacji matrycy i jednowymiarowości grafika uwolniła się z ich wędzideł. Dzieło pokazuje jak dalece umowne są jego granice...

Być może Rada Programowa przyszłego triennale powinna poszerzyć formułę kwalifikującą o prace, które wychodzą z kręgu grafiki, powiększając jego obszar. Dojdzie wtedy do wyraźnej konfrontacji odmiennie różnych postaw artystycznych.

Londyński krytyk sztuki Richard Noyce, specjalizujący się w grafice, zwraca uwagę na fakt, iż sztukę należy rozpatrywać w kontekście czasów, w jakich żyjemy, nie pomniejszając znaczenia tego, co już zostało dokonane w danej dziedzinie .

W globalnym systemie, w którym wszystko wydaje się być coraz bardziej nastawione na natychmiastową komunikację, natychmiastową gratyfikację i natychmiastowy sukces albo porażkę, tworzenie sztuki - przynajmniej w tradycyjnym rozumieniu wykonania rysunku, obrazu, rzeźby czy grafiki - jest zagrożone wyginięciem, albo też zostanie wessane w paszczę mediów. Nie musi się tak zdarzyć, jeśli prace tradycyjne na najwyższym poziomie, w rozumieniu warsztatu graficznego, a nie treści, zostaną uzupełnione obrazami graficznymi, w rozumieniu intermediów.

Jak ta sytuacja odnosi się do tworzenia sztuki - do tworzenia grafiki? Albo, czy jest ona czymś więcej niż tylko dostarczeniem czegoś w rodzaju kontekstu, w jakim artyści pracują i w jakim powstaje sztuka? Ktoś mógłby równie dobrze zapytać, dlaczego w świecie, który wręcz zalewany jest obrazami i w którym dzieła sztuki tworzone są codziennie w ogromnych ilościach, ktokolwiek przy zdrowych zmysłach chciałby coś jeszcze dołożyć. W istocie jest wielu ludzi, którzy nawet nie trudzą się, aby zadać to pytanie - po prostu dyskontują twórczość jako działanie nie warte nawet refleksji. Czy ktokolwiek przyjmujący taką perspektywę może znać prawidłową odpowiedź? .

Z drugiej strony, tworzenie sztuki jest podstawową ludzką aktywnością i było nią od co najmniej 30 000 lat. Tworzenie znaków jest czymś tak pierwotnym, że nie może zostać relegowane do rzeczywistości działań bez znaczenia. Ani nie może, ani nie powinno być zatrzymane.

Trzeba, aby twórczość była popierana i rozwijała się, a przede wszystkim, aby stała się witalnym sposobem komunikacji.

Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach to wielkie święto grafiki, w ramach Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie, honorujące pasję i potencjał twórców reprezentujących wszystkie ważne środowiska w Polsce z jednej strony, a z drugiej dostrzeganie przemian na które są czuli przede wszystkim odbiorcy, rozpatrujący często obrazy w kontekście czasów, w jakich żyjemy.

Prof. Adam Romaniuk
Wydział Grafiki, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
Kurator 6. Biennale Grafiki Polskiej
  • 27.11.2008