27.11.2008
Adam Romaniuk
TRIENNALE GRAFIKI POLSKIEJ W KATOWICACH
Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach jest najwaĹźniejszÄ polskÄ imprezÄ organizowanÄ przez Ĺrodowisko grafikĂłw, zwiÄ zanych z katowickÄ ASP. PoczÄ tki TG P siÄgajÄ lat 80-tych a inicjatorem byĹ StanisĹaw Kluska, ktĂłry peĹniĹ funkcjÄ kuratora pierwszego Tiennale Grafiki Polskiej. Kolejnym kuratorem byĹa Ewa Zawadzka otaczajÄ c opiekÄ kolejne 2, 3, 4, 5 Triennale Grafiki Polskiej.
Wszystkie edycje tej szczegĂłlnej konfrontacji miaĹy miejsce w Galerii Sztuki WspĂłĹczesnej Biura Wystaw Artystycznych w Katowicach.
Ostatnia, szĂłsta odbyĹa siÄ w 2006 roku. Na konkurs wpĹynÄĹo 814 prac 312-stu artystĂłw. Zakwalifikowano na wystawÄ 110 prac 75 autorĂłw. Jury 6 TG P w skĹadzie; przewodniczÄ ca: Ewa Zawadzka Katowice oraz czĹonkowie: Piotr Bernatowicz PoznaĹ, Zbigniew Gorlak GdaĹsk, Roman Lewandowski KrakĂłw, MirosĹaw PawĹowski PoznaĹ, Zbigniew PurczyĹski ĹĂłdĹş, Marcin Surzycki KrakĂłw, Jacek Szewczyk WrocĹaw i Andrzej WÄcĹawski Warszawa, przyznaĹo Grand Prix i nagrodÄ regulaminowÄ Grzegorzowi HaĹderkowi Katowice oraz nagrody regulaminowe; Januszowi Akermanowi Tczew, Judycie BernaĹ BÄdzin, Mateuszowi DÄ browskiemu Warszawa, Krystynie Piotrowskiej Warszawa. PrzyznaĹo rĂłwnierz 6 nagrĂłd fundowanych.
Ponadto to samo Jury w ramach 6 TG P w Katowicach, przyznaĹo 3 nagrody specjalne i 2 wyróşnienia w konkursie na grafikÄ wykonanÄ na papierze firmy HahnemĂhle.
GĹĂłwnemu pokazowi towarzyszyĹy dwie wystawy, ĹciĹle uzupeĹniajÄ ce poszukiwania szeroko rozumianego obrazu o wyraĹşnej prowieniencji graficznej.
Ewokacja matrycy to tytuĹ mikoĹowskiej wystawy, natomiast druga zatytuĹowana Ewokacja obrazu miaĹa miejsce w Muzeum ĹlÄ skim â Kopalnia Katowice. Kuratorem tych wystaw byĹ Roman Lewandowski, ktĂłry w tekĹcie do wystawy gĹĂłwnej zatytuĹowanym Ewokacja grafiki napisaĹ: Ĺwiat zmienia siÄ, a wraz z nim ewoluuje idea jego obrazowania. PrzewartoĹciowaniu podlega bowiem nie tylko warsztat artysty, medium, ktĂłrym siÄ posĹuguje, ale rĂłwnieĹź - co moĹźe najwaĹźniejsze - zmienia siÄ sens praktyk artystycznych ...
mogĹoby siÄ wydawaÄ, Ĺźe rozwĂłj nowych technologii cyfrowych przyczyni siÄ do zmierzchu tradycyjnych technik graficznych. Tak siÄ wszakĹźe nie staĹo, jakkolwiek proces ten przyniĂłsĹ brzemienne skutki dla tradycyjnej grafiki warsztatowej. Otwarte jednak pozostaje pytanie - cóş po grafice pozostaĹo? NiewÄ tpliwie - pozostaĹ obraz...
Jest to wszakĹźe obraz, ktĂłry dzisiaj prezentuje sam siebie i wĹasne dzieje. W dalszej zaĹ kolejnoĹci - i nie jest to hierarchia przypadkowa - reprezentuje on - i na swĂłj sposĂłb powiela - dzieje grafiki w ogĂłle, a w tym samÄ matrycÄ oraz jej ideÄ. Odbijanie zatem pozyskaĹo nowy wymiar...
W ostatnich latach obserwujemy gwaĹtownie nastÄpujÄ ce przemiany w grafice - tak mentalne jak i technologiczne. Definicja grafiki ewoluuje i poszerza swĂłj obszar. Dzisiaj artyĹci graficy chcÄ c peĹniej zrealizowaÄ swĂłj zamysĹ artystyczny siÄgajÄ po wszelkie dostÄpne Ĺrodki. Obszar intermediĂłw zostaĹ rĂłwnieĹź zaanektowany przez grafikĂłw .
CytujÄ c dalej autora wstÄpu do katalogu 6TG P: ...niejednokrotnie dzieĹa wychodzÄ ce spod rÄ k grafikĂłw sÄ swoistÄ hybrydÄ gatunkowÄ . WÄ tek ten staĹ siÄ przyczynkiem do poszerzenia prezentacji triennalowskiej o wspomniane juĹź wczeĹniej dwie wystawy, ktĂłre w sposĂłb ewidentny dotykajÄ problemĂłw stojÄ cych przed wspĂłĹczesnym grafikiem.
TytuĹy tych wystaw Ewokacja matrycy i Ewokacja przestrzeni wskazujÄ na obszar penetracji artystycznych wielu wybitnych polskich artystĂłw wywodzÄ cych siÄ z tych samych korzeni .
Kurator tych wystaw Roman Lewandowski przy okazji ich otwarcia powiedziaĹ: ...po latach dominacji matrycy i jednowymiarowoĹci grafika uwolniĹa siÄ z ich wÄdzideĹ. DzieĹo pokazuje jak dalece umowne sÄ jego granice...
ByÄ moĹźe Rada Programowa przyszĹego triennale powinna poszerzyÄ formuĹÄ kwalifikujÄ cÄ o prace, ktĂłre wychodzÄ z krÄgu grafiki, powiÄkszajÄ c jego obszar. Dojdzie wtedy do wyraĹşnej konfrontacji odmiennie róşnych postaw artystycznych.
LondyĹski krytyk sztuki Richard Noyce, specjalizujÄ cy siÄ w grafice, zwraca uwagÄ na fakt, iĹź sztukÄ naleĹźy rozpatrywaÄ w kontekĹcie czasĂłw, w jakich Ĺźyjemy, nie pomniejszajÄ c znaczenia tego, co juĹź zostaĹo dokonane w danej dziedzinie .
W globalnym systemie, w ktĂłrym wszystko wydaje siÄ byÄ coraz bardziej nastawione na natychmiastowÄ komunikacjÄ, natychmiastowÄ gratyfikacjÄ i natychmiastowy sukces albo poraĹźkÄ, tworzenie sztuki - przynajmniej w tradycyjnym rozumieniu wykonania rysunku, obrazu, rzeĹşby czy grafiki - jest zagroĹźone wyginiÄciem, albo teĹź zostanie wessane w paszczÄ mediĂłw. Nie musi siÄ tak zdarzyÄ, jeĹli prace tradycyjne na najwyĹźszym poziomie, w rozumieniu warsztatu graficznego, a nie treĹci, zostanÄ uzupeĹnione obrazami graficznymi, w rozumieniu intermediĂłw.
Jak ta sytuacja odnosi siÄ do tworzenia sztuki - do tworzenia grafiki? Albo, czy jest ona czymĹ wiÄcej niĹź tylko dostarczeniem czegoĹ w rodzaju kontekstu, w jakim artyĹci pracujÄ i w jakim powstaje sztuka? KtoĹ mĂłgĹby rĂłwnie dobrze zapytaÄ, dlaczego w Ĺwiecie, ktĂłry wrÄcz zalewany jest obrazami i w ktĂłrym dzieĹa sztuki tworzone sÄ codziennie w ogromnych iloĹciach, ktokolwiek przy zdrowych zmysĹach chciaĹby coĹ jeszcze doĹoĹźyÄ. W istocie jest wielu ludzi, ktĂłrzy nawet nie trudzÄ siÄ, aby zadaÄ to pytanie - po prostu dyskontujÄ twĂłrczoĹÄ jako dziaĹanie nie warte nawet refleksji. Czy ktokolwiek przyjmujÄ cy takÄ perspektywÄ moĹźe znaÄ prawidĹowÄ odpowiedĹş? .
Z drugiej strony, tworzenie sztuki jest podstawowÄ ludzkÄ aktywnoĹciÄ i byĹo niÄ od co najmniej 30 000 lat. Tworzenie znakĂłw jest czymĹ tak pierwotnym, Ĺźe nie moĹźe zostaÄ relegowane do rzeczywistoĹci dziaĹaĹ bez znaczenia. Ani nie moĹźe, ani nie powinno byÄ zatrzymane.
Trzeba, aby twĂłrczoĹÄ byĹa popierana i rozwijaĹa siÄ, a przede wszystkim, aby staĹa siÄ witalnym sposobem komunikacji.
Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach to wielkie ĹwiÄto grafiki, w ramach MiÄdzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie, honorujÄ ce pasjÄ i potencjaĹ twĂłrcĂłw reprezentujÄ cych wszystkie waĹźne Ĺrodowiska w Polsce z jednej strony, a z drugiej dostrzeganie przemian na ktĂłre sÄ czuli przede wszystkim odbiorcy, rozpatrujÄ cy czÄsto obrazy w kontekĹcie czasĂłw, w jakich Ĺźyjemy.
Prof. Adam Romaniuk
WydziaĹ Grafiki, Akademia Sztuk PiÄknych w Katowicach
Kurator 6. Biennale Grafiki Polskiej
- 27.11.2008